Críchad an Chaoilli

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.

Téacs Éireannach na meánaoise is ea Críchad an Chaoilli (Críocha an Chaoille).

Ábhar[cuir in eagar | athraigh foinse]

Téacs topografach atá sa Críchad, scríofa as Meán-Ghaeilge am éigin idir na blianta 1100 agus 1300. Tugtar a theideal as an gcéad rann:[1][2]

Crichad an caoilli gu cruaidh
in fuil uaibh nech noimluaidh ?
tucad do mac Sonaisc sin
ar an forbhais d'fhoirdhin
Críocha an Chaoille go crua/cruinn,
an bhfuil uaibh neach dá lua?
tugadh do mhac Shonaisc sin
ar an bhforbhais/léigear do chabhrú.

Is é an chuid eile den téacs, cur síos ar thailte agus seilbheoirí i Mainistir Fhear Maí, Contae Chorcaí, áit ar a ghlaoití ríocht Chaoille nó Fir Maige Féne.

Lámhscríbhinní[cuir in eagar | athraigh foinse]

Caomhnaítear an téacs in dhá lámhscríbhinn:

Meastar gur scríobhaí mainistreach é an t-údar anaithnid.

Eagráin[cuir in eagar | athraigh foinse]

  • J. G. O'Keeffe (eag.), The ancient territory of Fermoy, Ériu 10 (1926–28), 170–89.
  • P. Power (eag.), Crichad an Chaoilli being the Topography of Ancient Fermoy (Baile Átha Cliath 1932).

Foinsí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  • Eithne Donnelly, The Roches, Lords of Fermoy: the history of a Norman-Irish family, in Journal of the Cork Historical and Archaeological Society 39 (1934), 38–40, 57–68; 40 (1935), 37–42, 63–73; 41 (1936), 20–28, 78–84; 42 (1937), 40–52.
  • T. F. O'Rahilly, Some Fermoy placenames', Ériu, 12 (1938), 254–256.
  • Liam Ó Buachalla, Placenames of north-east Cork', J.C.H.A.S. 54 (1949) 31–34.
  • —, Contributions towards the political history of Munster, in J.C.H.A.S. 56 (1951), 87–90; 57 (1952) 67–86; 59 (1954) 111–26; 61 (1956) 89–102.
  • —, Townland development in the Fermoy area, 12th century–19th century, Dinnseanchas 1 (1965), 87–92.
  • —, An early fourteenth-century placenames list for Anglo-Norman Cork, Dinnseanchas 3/2 (1967), 39–50.
  • F. X. Martin, The first Normans in Munster, in J.C.H.A.S. 76 (1971), 48–71.
  • Niall Brunicardi, Fermoy to 1790: a local history (Fermoy: Eigse na Mainistreach), 1975.
  • C. J. F. MacCarthy, Éigse Chaoille: an introduction to the literature of ancient Fermoy, in Mallow Field Club Journal 6 (1988) 134–155.
  • Kenneth Nicholls, The development of Lordship in County Cork, 1300–1600', in: P. O'Flanagan agus C.G. Buttimer (eag), Cork History and Society. Interdisciplinary Essays on the history of an Irish County (Bainne Átha Cliath 1993) 157–211.
  • Donnchadh Ó Corráin, Corcu Loígde: land and families, in O'Flanagan and Buttimer, Cork History and Society, 63–81.
  • Paul MacCotter, Medieval Ireland: territorial, political and economic divisions, Baile Átha Cliath, 2008.
  • Paul MacCotter & K. W. Nicholls, The pipe roll of Cloyne (Rotulus pipæ Clonensis), Cluain, Mainistir na Corann, Co. Corcaigh, 1996.
  • Diarmuid Ó Murchadha, Cenn Ebrat, Sliab Caín, Belach Ebrat, Belach Legtha/Lechta, Éigse 29 (1996), 153–71.
  • M. A. Monk & John Sheehan (eag), Early Munster: Archaeology, Sistory and Society (Corcaigh 1998) 59–64.
  • Denise Power et al., Archaeological inventory of County Cork (4 iml, Baile Átha Cliath 1992–2000).
  • J. O'Meara, Mallow-Fermoy-Mitchelstown, in Journal of the Irish Railway Record Society 22 (2004) ll. 17–33.
  • Edel Bhreathnach, Críchad an Chaoilli: a medieval territory revealed, in J.C.H.A.S, 110 (2005), ll. 85–96.

Naisc sheachtracha[cuir in eagar | athraigh foinse]

Féach freisin[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. "Críchad an Chaoilli".
  2. "The ancient territory of Fermoy" (1926–28). Ériu (10): 170–89.