Haiceálaí

Haiceálaí

Cineál fostaíochta	eolaí ríomhaireachta, saoithín agus geek (en)
Réimse oibre	haiceáil

Is éard is haiceálaí ann ná duine a bhfuil ardscileanna ríomhaireachta aige/aici a úsáideann eolas teicniúil chun sprioc a bhaint amach nó constaicí a shárú laistigh de chóras ríomhaireachta, go háirithe ar bhealach cliste nó seiftiúil. I measc saineolaithe ríomhaireachta, is téarma moltach é seo. Sa lá atá inniu ann, áfach, is minic a úsáidtear an téarma seo le brí ghaolmhar ach difriúil; is é sin “haiceálaí slándála” (nó “bradaí”), duine a bhriseann isteach i gcóras ríomhaireachta gan chead.

Cuirtear “naíonáin scriptithe” san áireamh le haiceálaithe den sórt seo — daoine gan mórán eolais teicneolaíochta acu a úsáideann ríomhchláir scríofa ag daoine eile chun briseadh isteach i ríomhairí. Toisc go bhfuil an lámh in uachtar sna meáin chumarsáide ag an mbrí a bhaineann le cúrsaí slándála, feictear téarmaí eile i nGaeilge ar an mbrí níos leithne, mar shampla “seifteoir” nó “ríomhéigeas”. Ba é “bradaí” an téarma a mhol an Coiste Téarmaíochta ar “haiceálaí slándála” i dtús báire, ach dímholadh an téarma sin tamall ó shin, agus is é “haiceálaí” an téarma oifigiúil anois, in ainneoin na hathbhrí. Tá an bhunbhrí fós i mbéal an phobail i dtéarmaí nua ar nós “haiceálaí fáis” agus “haiceálaí saoil”.

Tháinig cultúr na haiceálaithe chun cinn i dtús báire i measc pobail ríomhchláraitheoirí agus dearthóirí córais sna 1960idí ag MIT, go háirithe sa Tech Model Railroad Club agus sa tSaotharlann Intleachta Saorga. Leathnaigh an coincheap go dtí an pobal a thóg ríomhairí baile mar chaitheamh aimsire sna 1970idí, mar shampla an Homebrew Computer Club. Rinne an t-údar Steven Levy cur síos ar an stair seo ina leabhar Hackers: Heroes of the Computer Revolution a foilsíodh den chéad uair in 1984.

Haiceálaithe cáiliúla

• Bill Joy
• Donald Knuth
• Dennis Ritchie
• Alan Kay
• Ken Thompson
• Richard Stallman
• Linus Torvalds
• Larry Wall

Féach freisin

• Bradaí