Cratón

Struchtúr geolaíoch simplithe an domhain. Léirítear na cratóin ag na plátaí (bándearg) agus na sciatha (buí).

Is éard is cratón ann ná (Gréigis: κράτος kratos "neart") áit  ársa agus chobhsaí de chuid na mór-roinne litisféarach, ina mbíonn an litisféar comhdhéanta den dá sraith is uachtaraí den Domhain, an screamh, agus an mhaintlín uachtaireach. Go minic, i ndiaidh timthriallta de nascadh agus scoilteadh a n-ilchríoch, bíonn cratóin go ginearálta le fáil ar an taobh istigh de na plátaí teicteonacha. is iondúil go mbíonn siad comhdhéanta de sean bonnlach criostalach, a d'fhéadfadh a bheith clúdaithe le charraig dhríodair níos óige. Bíonn screamh tiubh agus fréamhacha doimhne litisféaracha acu, a leathnaíonn a oiread agus cúpla céad ciliméadar isteach sa mhaintlín.

Tagairtí

• Dayton, Gene (2006). "Geological Evolution of Australia".  Sr. Lecturer, Geography, School of Humanities, Central Queensland University, Australia.
• Grotzinger, John P.; Jordan, Thomas H. (4 February 2010), Understanding Earth (Sixth ed.), W. H. Freeman, ISBN 978-1429219518 {{citation}}: Cite has empty unknown parameter: |nopp= (cabhair)
• Hamilton, Warren B. (1999). "How did the Archean Earth Lose Heat?". Department of Geophysics, Colorado School of Mines, Journal of Conference Abstracts 4 (1). . Symposium A08, Early Evolution of the Continental Crust.
  • Hamilton, Warren B. (August 1998). "Archean magmatism and deformation were not products of plate tectonics" (PDF). Precambrian Research 91 (1-2): 143–179. doi:10.1016/S0301-9268(98)00042-4. 
• Petit, Charles (18 December 2010). "Continental Hearts - Science News" 178 (13): 22–26. Society for Science & the Public. doi:10.1002/scin.5591781325. ISSN 0036-8423. Dáta rochtana: 2011-01-08. 
• Stanley, Steven M. (1999). "Earth System History": 297–302. New York: W.H. Freeman and Company. 

Naisc sheachtracha

• "The Dynamic Earth @ National Museum of Natural History". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2005-03-06. Dáta rochtana: 2017-02-27.